Sanguino, Paco

Si vols contactar amb el/la autor/a, emplena el formulari i ens posarem en contacte amb ell/ella el més prompte possible.





Accepte les condicions i la política de privacitat

Fitxa d'autor en Dramatea

Sanguino, Paco

Data de naixement: 07/03/64
Població: Alacant
Dècada: Dècada dels 60's

Trajectòria

La formació teatral de Francesc Sanguino es vincula a la companyia alacantina Jácara Teatro, fundada en 1981 i dirigida, fins a l’actualitat, per Juan Luis Mira. Sanguino és un dels jóvens actors sorgits de l’Institut Jaume II d’Alacant que funden i conformen aquesta companyia. En els primers anys, l’autor es dedica a desenvolupar diferents funcions relacionades amb la interpretació, la producció o el disseny escenogràfic. No obstant això, a mitjan anys 80, dirigeix el seu interés cap a l’escriptura dramàtica i comença a escriure junt amb un altre dels membres de la companyia, Rafael González. Des de llavors, i durant més d’una dècada, formarien un sòlid i productiu tàndem dramatúrgic.

En 1987, guanyen el Premi Marqués de Bradomín amb 013 varios: informe prisión. Posteriorment, Sanguini rebrà l’accèssit del mateix premi en dos ocasions: en 1990, per Escarabajos, també coescrita amb González; i en 1993, per Mario 1979, escrita en solitari. Jácara produeix la primera obra, estrenada en la Mostra de Teatre Jove d’Oviedo en 1988, i Sanguino i González passen a ser també autors habituals de la companyia, junt amb Juan Luis Mira. A 013 varios: informe prisión, li seguixen Elvis i La confesión de un hijo de puta en 1989, i Notre-Dame en 1991. Totes aquestes coescrites amb González i dirigides per Mira, a excepció de La confesión de un hijo de puta, que serà la primera incursió de Sanguino en la direcció d’escena.

En aqueixos anys, Sanguino es llicencia en Filosofia i Lletres (Hispàniques) per la Universitat d’Alacant i compagina l’activitat teatral amb diferents projectes i treballs. Entre 1984 i 1986, col·labora en la secció cultural dels diaris alacantins La Verdad i La Información. En 1989, funda el Taller d’Arts Escèniques del Campello, projecte pedagògic teatral que dirigeix fins a 2000. Així mateix, participa com a assessor artístic en esdeveniments com el Cinqué Centenari d’Alacant (1990) o el Festival Alacant a Escena (1994).

En 1993, junt amb González, funda la companyia El Club de la Serpiente amb l’objectiu de desenvolupar un teatre d’autor i col·laborar amb altres professionals de les arts escèniques. En la seua primera etapa, fins a 2003, la companyia produirà o coproduirà sis espectacles: Metro (1994) i Creo en Dios (1995), coescrites amb González; L’urinari (1996), L’aniversari de Marta (2000) i Samba p'a tu (1998), a partir d’una idea de l’autor; i Soy fea (2003), de Sergi Belbel. Metro i L'urinari seran coproduccions amb Moma Teatre, dirigides per Carles Alfaro. Manuel Ochoa, Gloria Sirvent i Mila García, habituals en els elencs de Jácara i El Club de la Serpiente, dirigeixen la resta de peces a excepció de Creo en Dios, de la qual s’encarrega el propi Sanguino. L’autor continua compaginant funcions més enllà de l’autoria i, amb el pseudònim de Francesc Guevara, firma la fotografia i el disseny gràfic de la companyia. Metre obté dos premis de les Arts Escèniques de la Generalitat Valenciana, al millor text i al millor espectacle. En 1995, representa a la dramatúrgia espanyola en la Trobada - Argentina del Ministeri de Cultura. Creo en Dios, Premi Ciutat de Sant Sebastià en 1995, serà una de les seues obres de major projecció posterior junt amb Metro.L’activitat regular d'El Club de la Serpiente cessa en 2003 i no es reprendrà fins a deu anys més tard, en 2013. En la dècada dels 90, Sanguino és professor de Llengua i Literatura del Liceu Francés d’Alacant (1993-1995) i de la SRI (Societat de Relacions Internacional) de la Universitat d’Alacant. Realitza, a més, la seua primera incursió en 1997 com a guionista televisiu en la sèrie A flor de pell (TV3-Canal 9). Els seus textos es publiquen de forma continuada i alguns, com Metro o Creo en Dios, són traduïts o adaptats per a muntatges o lectures a Xile, Argentina, Mèxic, Brasil o França. Després d’estrenar la seua última peça en 2000, l’autor s’implica cada vegada més en les aplicacions educatives de les noves tecnologies de la informació i la comunicació. Treballa com a redactor de Recursos en la Red Editorial Prensa Ibérica (2000-2002) i és nomenat, després, subdirector de Continguts i formació d’Universia del Grup Banco Santander (2002-2006). Finalment, entre 2007 i 2014, és responsable de projectes internacionals de la Universitat d’Alacant com l’OpenCourseWare, dedicat a la publicació de materials docents de contingut obert, o el MOOC, cursos universitaris en línia. Paral·lelament, és professor de Llengües Clàssiques en Educació Secundària.

A pesar d’estar uns anys sense estrenar noves obres, Metro i Crec en Dios segueixen sumant noves produccions nacionals i internacionals (Suïssa, Itàlia o Argentina) i Sanguino continua escrivint, i fins i tot, torna a treballar en 2007 com a guionista televisiu en la sèrie Maniàtics (Canal 9). Finalment, torna als escenaris en 2008 amb una producció de Jácara, Per culpa de Yoko, finalista dels premis Max al millor musical aquest mateix any. En 2009, guanya el Premi Fray Luis de León amb Incertidumbre.

En 2013, activa de nou El Club de la Serpiente i estrena No abras a nadie, a la qual seguiran: Ulisses in Berlín (2014) i Vago (2015), aquesta última de l’autor alacantí establit en argentina Yoska Lázaro. Aquest mateix any, en un cicle de lectures, Sanguino presenta un dels seus últims textos, El último ensayo de Edith Gassion.

L'autor va exercir de president de l’AVEET (Associació Valenciana d'Escriptores i Escriptors de Teatre) entre 2014 i 2017. L’any següent, entra a formar part de l’Academia Española de Artes Escénicas de España i és anomenat director gerent del Teatre Principal d’Alacant (2015-2019). Entre 2018 i 2019, va ser conseller del Consell Valencià de Cultura, anomenat per les Corts Valencianes. En 2019, l’autor es presenta com a candidat a l’alcaldia d’Alacant pel PSPV-PSOE. Actualment, és Vicepresident Primer de l’Academia Española de Artes Escénicas i regidor de l’Ajuntament d’Alacant.

En quant a la seua tasca d’escriptor va editar i formar part del llibre Todo era marzo (2020), una recopilació de relats sobre la pandèmia d’escriptores i escriptors alacantins en benefici de Alicante Gastronómica Solidaria.

Trajectòria actualitzada JUNY 2021
© Xavier Puchades    

Obra estrenada

Textos dramàtics originals

1988. 013 Varios. Informe prisión, coescrita con Rafael González. Dirección Juan Luis Mira. Jácara Teatro, Muestra Nacional de Teatro Joven, Teatro Campoamor, Oviedo.
1989. Elvis (Elviro Pérez), coescrita con Rafael González. Dirección Juan Luis Mira. Jácara Teatre- Teatro K.O. Alicante.
1990. La confesión de un hijo de puta, coescrita con Rafael González. Dirección Paco Sanguino. Jácara Teatro. Alicante.
1991. Notre-Dame, coescrita con Rafael González. Dirección Juan Luis Mira. Jácara Teatro, Teatro Principal, Alicante.
1994. Metro (versión en valenciano), coescrita con Rafael González. Dirección de Carlos Alfaro. Moma Teatre-El Club de la Serpiente, Sala Arniches, Alicante.
1995. Creo en Dios, coescrita con Rafael González. Dirección Paco Sanguino. El Club de la Serpiente, Mostra de Teatre d'Alcoi, Alicante.
1996. El urinario del cine Rialto (L'urinari). Dirección Carles Alfaro. Moma Teatre, El Club de la Serpiente y Teatres de la Generalitat Valenciana, Teatro Rialto, Valencia.
2000. El cumpleaños de Marta. Dirección Manuel Ochoa. El Club de la Serpiente, Muestra de Teatro de Autores Españoles Contemporáneos, Teatro Arniches, Alicante.
2000. Descafeinat tallat amb un núvol de llet desnatada. En Uno de sol, con Pasqual Alapont, Chema Cardeña, Juli Disla, Alejandro Jornet, Ximo Llorens, Patricia Pardo y Paco Zarzoso. Dirección Victoria Salvador. Combinats, Espai Moma, Valencia. (TB)
2008. Por culpa de Yoko. Dirección de Mercé Vila-Godoy. Jácara Teatro, Muestra de Autores Españoles de Teatro Contemporáneo, Teatro Principal, Alicante.
2013. No abras a nadie. Dirección Glòria Sirvent. El Club de la Serpiente, Teatro Arniches, Alicante.
2014. Ulisses in Berlin. Dirección Pau Durà y Francesc Sanguino. Producción de Culturarts Generalitat Valenciana, Muestra de Teatro de Autores Españoles Contemporáneos, Teatro Arniches, Alicante.

Dramatúrgies, traduccions, adaptacions i versions teatrals

1990. Nido de ratas, adaptación de El retaule del flautista, de E. Teixidor, coescrita con Rafael González. Cía. Provisional de Teatro de Alicante. Alicante.
1998. Samba p'a tu. Idea original de P. Sangunino, a partir de canciones de la Música Popular Brasileña. Dirección Margot Cortés. El Club de la Serpiente, Alicante.
1999. La Costilla de Adán, codramaturgia con Rafael González a partir de cuentos de C. Rico Godoy. Dirección de Ernesto Caballero. Compañía Noba Teatro. Madrid.

Posades en escena posteriors i reposicions (Internacionals)

1996. Metro, coescrita con Rafael González, dirección Cristián Quezada. Cía La Manzana. Santiago de Chile.
1996. Creo en Dios, coescrita con Rafael González. Teatro Babilonia. Tandil, Argentina.
1999. Creo en Dios, coescrita con Rafael González. Universidad Centro de la Provincia de Buenos Aires, Argentina.
2000. Metrô, coescrita con Rafael González. Dirección Enéas Lour. Brasil.
2007. Je crois en deux, con Rafael González. Dirección de Josefina Murgui. Cie. Corifée, L'Oblo, Lausanne, Suiza.
2008. Subte. Coescrita con Rafael González. Dirección de Walter Neira. Teatro Viceversa. Fiesta Provincial de Teatro, Córdoba, Argentina.
2014. Carne viva (Creo en Dios), coescrita con Rafael González. Dirección Eduardo Eimil. Teatro Aire Frío, Sala Llaurado, La Habana, Cuba.

Posades en escena posteriors i reposicions (Nacionals)

1990. 013 Varios. Informe prisión. Coescrita con Rafael González. Dirección de Antonio Saura. Alquibla Teatro. Murcia.
1997. Creo en Dios, coescrita con Rafael González. Compañía Cantinela. Sala Candilejas, Madrid.
1997. Metro, coescrita con Rafael González. Dirección Carmen Ceballos. Az Teatro. Sala Cánovas, Málaga.
1998. Creo en Dios, coescrita con Rafael González. Compañía La Algarabía. Alcázar de San Juan, Ciudad Real.
1998. Metro, coescrita con Rafael González. Dirección Miguel Rodríguez. La Estampa Teatro. Badajoz.
1990. La confesión de un hijo de puta, coescrita con Rafael González. Dirección de Paco Sanguino. El Club de la Serpiente. Alicante.
1999. Creo en Dios, coescrita con Rafael González. Dirección Elio Palencia. Teatro de las Aguas, Madrid.
2000. Creo en Dios, coescrita con Rafael González. Ababol Teatro. Sala Álfil, Madrid.
2000. Creo en Dios, coescrita con Rafael González. Cía. Caretos. Las Palmas.
2000. Metro, coescrita con Rafael González. Dirección José Luis Camarasa. Palo Mayor.
2001. Creo en Dios, coescrita con Rafael González. Producciones Subterráneas. Málaga.
2001. Elvis, coescrita con Rafael González. Dirección Juan Luis Mira. Teatro K.O. Teatro Principal de Alicante.
2001. Creo en Dios, coescrita con Rafael González. Dirección Angélica Gómez. Producciones Sur Terraneas. Málaga.
2003. Metro, coescrita con Rafael González. Dirección Carmen Gutiérrez. Dos en Uno.
2004. Crec en Déu, coescrita con Rafael González. Dirección Paqui Llopis. Què fem? Teatre. Casa de Cultura de Bellguard, Valencia.
2004. El cumpleaños de Marta. Dirección Marta Riganti. Escuela Municiapl de Teatro de Alcorcón.
2005. Creo en Dios, coescrita con Rafael González. Dirección Charlie Levy Leroy. Teatro Independiente Sur (TIS), Madrid.
2011. Metro, coescrita con Rafael González. Dirección Javier González Soler. Distrito Teatro, Murcia.
2011. El corazón hecho un lío, (fragmento de 013 varios: informe prisión). Dirección de Juan Luis Mira. Diáfono Producciones. Alicante.
2012. Creo en Dios, coescrita con Rafael González, dirección de Juan Casado. Teatro Arcón. Sala Borja, Valadolid.

Lectures dramatitzades (Internacionals)

1999. Metro, traducción de Isabel Garma, encuentro Carrefour des littératures dramatiques européennes en traduction". Scéne Nationale d'Orléans, Francia, coescrita con Rafael González.
2006. Metro. Dirección Tiziano Panici. Teatro Argot, Roma, coescrita con Rafael González.

Lectures dramatitzades (Nacionals)

1999. La verdadera historia de Cruella de Vil. Dirección F. Sanguino. Teatro Arniches, Alicante.
2015. El último ensayo de Edith Gassion. Direcció F. Sanguino. Ciclo de lecturas dramatizadas de autores alicantinos, Teatro Arniches, Alicante.

Obra publicada

Textos dramàtics originals

1988. 013 Varios. Informe prisión, coescrita con Rafael González. Premio Marqués de Bradomín
1987, INJUVE, Madrid.
1991. Escarabajos, coescrita con Rafael González. Premio Marqués de Bradomín 1990. INJUVE, Madrid.
1994. Mario 1979. Premio Marqués de Bradomín 1993, INJUVE, Madrid.
1994. Metro, coescrita con Rafael González. Instituto de Cultura Juan Gil-Albert, Alicante.
1995. Metro, coescrita con Rafael González. El Ojo de la Avispa, Madrid.
1995. Las confesiones de un hijo de puta, coescrita con Rafael González. Ed. J. Verdugo (la Avispa), Madrid.
1995. Creo en Dios, coescrita con Rafael González. Fundación Kutxa, Guipúzcoa.
1996. Violeta. Instituto de Cultura Juan Gil-Albert, Alicante.
1996. El Urinario del Cine Rialto, Ayuntamiento de Alcorcón, Madrid.
1997. Creo en Dios, coescrita con Rafael González. Biblioteca Antonio Machado, Madrid.
1998. Metro, coescrita con Rafael González. Sociedad General de Autores de España, Madrid.
1998. Creo en Dios, coescrita con Rafael González. Revista Estreno, Penn University, Pensilvania, EE. UU.
1999. Riverita. En Al borde del área. Muestra de Autores Españoles, Instituto de Cultura Juan Gil- Albert, Alicante. (TB)
2000. Metro, coescrita con Rafael González. Edición digital Biblioteca Virtual Miguel de Cervantes,Universidad de Alicante y Grupo Santander, Alicante.
2000. Creo en Dios, coescrita con Rafael González. Edición digital Biblioteca Virtual Miguel de Cervantes, Universidad de Alicante y Grupo Santander, Alicante.
2008. Las confesiones de un hijo de puta, coescrita con Rafael González. Edición digital Centro Latinoamericano de Creación e Investigación Teatral, Buenos Aires.
2008. Metro, coescrita con Rafael González. Edición digital Centro Latinoamericano de Creación e Investigación Teatral, Buenos Aires.
2009. Incertidumbre.Junta de Castilla y León, Valladolid.
2012. Incertidumbre. Instituto de Cultura Juan Gil-Albert, Diputación de Alicante.
2015. Ulisses in Berlín. Fundación SGAE, Madrid.

Altres publicacions
2020. Todo era marzo y otros relatos, d.a. Eléctrico Romance S.L, Alacant. 

Reflexió i investigació teatral de l'autor: programes de mà

1994. “Última literatura dramàtica”, coescrito con Rafael González. Teatre valencià: joves creadors. La Tarumba Teatre-Edicions Bromera, Alzira, p. 30-34,
1998. “Mesa redonda, Los jóvenes autores y el premio Marqués de Bradomín”. Cuadernos de Dramaturgia Contemporánea, 3, VI Muestra se Teatro Español de Autores Contemporáneos, Alicante, p. 97-131.
2008. “¿Y por qué no?” Cuadernos de dramaturgia Contemporánea, 13, Muestra de Teatro Español de Autores Contemporáneo, Alicante.
2014. “El autor también es importante”. Treinta años de la Compañía de Teatro Jácara. Instituto de Cultura Juan Gil-Albert, Alicante.

Reflexió i investigació teatral de l'autor: premsa, publicacions culturals i especialitzades

1998 “Perspectivas dramatúrgicas hacia el siglo XXI, Sitges Teatre Internacional”. Escena, 60-61, Barcelona.

Obra traduïda

FRANCÉS
Inéditas i/o estrenadas.
1999. Metro, traducción de Isabel Garma-Berman, coescrita con R. González.
2007. Je croix en Deux, traducción de Josefina Posse-Murgui, coescrita con R. González.
ITALIANO
Inéditas i/o estrenadas.
2006. Metro, traducción de Pino Tierno, coescrita con R. González.
PORTUGUÉS
Inéditas i/o estrenadas.
2000. Metrô, traducción de Fátima Esper y Joao Paulo Leao, coescrita con R. González.
VALENCIANO
Inéditas i/o estrenadas.
1993. Metro, traducción Heike van Lawick y Enric Sòria, coescrita con R. González.
1996. L'urinari, traducción Ferran Torrent.
2004. L'aniversari de Marta, traducció Juli Disla.

Obra premiada

1987. Premio Marqués de Bradomín, por 013:varios, informe prisión, coescrita con Rafael González.
1990. Accésit Premio Marqués de Bradomín, por Escarabajos, coescrita con Rafael González.
1993. Accésit Premio Marqués de Bradomín por Mario 1979.
1993. Finalista Premi Ciutat d'Alcoi, por La verdadera historia de Cruella de Vil.
1994. Premio al Mejor texto en los IV Premis de Teatres de la Generalitat Valenciana, por Metro, coescrita con Rafael González.
1994. Premio al mejor espectáculo de la Asociación de Teatro Independiente de Alicante, por Metro, coescrita con Rafael González.
1995. Mejor espectáculo Premis de les Arts Escèniques de la Generlitat Valenciana, por Metro, coescrita con Rafael González.
1995. Premio Ciudad San Sebastián, por Creo en Dios, coescrita con Rafael González.
1996. Ayuda a la creación de Teatres de la Generalitat Valencianas, por La verdadera historia de Cruela de Vil.
2008. Finalista de los premios Max al mejor musical, Por culpa de Yoko.
2009. Premio Fray Luis de León de la Junta de Castilla y León, por Incertidumbre.

Bibliografia

Articles, capítols, pròlegs

CRACIO, J. (1988). Prólogo a 013 Varios. Informe prisión. Textos del Marqués de Bradomín 1987, Ministerio de Cultura, Instituto de la Juventud, Madrid.
GONZÁLEZ, R. (1996). Los últimos. Cuadernos de Dramaturgia Contemporánea nº1, IV Muestra de Teatro Español de Autores Contemporáneos, Alicante, p. 29-32.
HERAS, G. – GÓMEZ GRANDE, F. (1994). Prólogo a Metro. Colección Teatro Español Contemporáneo nº2, Instituto Cultural Juan Gil-Albert, Alicante.
JÁCARA (1996). Cuaderno Jácara Teatro 1981-1996. Jácara cumple 15 años, Alicante.
MARIMÓN, C – ROCHE, J.A. (2014). Treinta años de la Compañía de Teatro Jácara. Instituto de Cultura Juan Gil-Albert, Alacant.
RAGUÉ-ARIAS, M. J. (2000). ¿Nuevas Dramaturgias? (Los autores de fin de siglo en Cataluña, Valencia y Baleares). INAEM, Madrid, p. 13, 22, 27, 36-40, 80, 120-121, 145, 156, 161, 229, 248- 250, 260, 268, 308.
REIZ, M. (1995). “El aliento de Bukowski” (Escarabajos). La droga en el teatro español. Textos y ensayos teatrales, 1, RESAD-AAT, Madrid, p. 49-62.

Recepció en premsa i publicacions especialitzades

ALEMANY, L. (1995). “¡Viva la ambigüedad”. Canarias 7, 5 de mayo.
A.O. (1987). “El Marqués de Bradomín, para dos alicantinos”. Información, 3 de diciembre.
-(1988). “Jácara montará el premio Marqués de Bradomín de teatro”. Información, 4 de mayo.
-(1989). “Jácara estará en la Muestra Nacional de Teatro Joven”. Información, 16 de mayo.
BARRERO, F. (2000). “Tacones de guerra”. La Razón, 15 de septiembre.
BUIL MANZANARES, N. (2002). “Combinats teatre barreja, café i soletat”. Avui, 9 de mayo.
CANARIAS 7. (2001). “Creo en Dios, de la compañía Caretos, se estrena en el CIC”. Canarias 7, 12 de enero.
CENTENO, E. (1994). “Solos en el andén”. Diario 16, 19 de marzo.
-(2000). “Un triste sucedaneo”. Diario 16, 23 de septiembre.
CLIMENT, E. T. (1994). “L'últim Metro”. El Temps, 14 de febrero.
DE LA HERA, A. (1994). “Una obra sobrecogedora”. Ya, 28 de marzo.
DEL MORAL, J. M. (1988). “Rafael González y Paco Sanguino. Los coautores del Bradomín”, El Público, 52, Madrid, p. 39-40
- (1989).“El teatro joven estrena festival”, El Público, 69, Madrid, p. 46-47.
DIAGO, N. (1994). “Cortazariana”. Cartelera Turia, 7 de febrero.
-(1997). “Hiperrealismo”. Cartelera Turia, 26 de mayo.
DIARIO DE LEÓN (2002). “Hoy llega al Emperador el buen humor de La costilla de Adán”. Diario de León, 9 de marzo.
DÍAZ FAES, F. (1988). “Hay que dirigirse”. La Nueva España, 27 de julio.
DÍAZ SANDE, J. R. (2000). “La costilla de Adán. Lo que dicen las mujeres”. Reseña, 321, Madrid, p.34.
DÍEZ MEDIAVILLA, A. (2014). “Este Ulises de Paco Sanguino”. El Mundo, 29 de noviembre.
EL LIBRO DISTRAÍDO (2014). “La otra cara de Francesc Sanguino, escritor”. Blog de la BUA. El libro distraído, (http://blogs.ua.es).
EL MUNDO (2009). “Jácara Teatro inaugura temporada en el Arniches con dos de sus espectáculos”. El Mundo, Alicante, 14 de octubre.
ESTEBAN, R. (2000). “La irónica visión de Rico-Godoy sobre las mujeres, en La costilla de Adán”. El Mundo, 20 de septiembre.
FERRÁNDIZ CASARES, J. (1988). “013 varios: informe prisión una obra notable”. Información, 23 de octubre.
-(1991). “La confesión de un hijo de puta, el extraño concepto de amoralidad”. Información, 30 de octubre.
-(1995). “Un proceso de dominio psicológico”. Información, 13 de mayo.
FERRI, E. G. (2015). “Cultura nombra a Sanguino director del Principal pero mantiene a Dolores
Padilla”. Las Provincias,3 de septiembre.
-(2015). “El Principal de Alicante se va de gira”. Las Provincias, 20 de septiembre.
-(2015). “Sanguino anuncia que habrá actividad matinal”. Las Provincias, 12 de septiembre.
-(2016). “Cambio de rumbo en el Principal”. Las Provincias, 4 de enero.
GALINDO, C. (1994). “Metro, del grupo Moma teatre, en la Sala Olimpia”. ABC, 11 de marzo.
GÓMEZ CARRIÓN (1987). “Premio nacional de teatro para dos jóvenes autores alicantinos”. La Verdad, 3 de diciembre.
GUIA DEL OCIO (1999). “Aires frescos para la comedia urbana”. Guía del Ocio, Madrid, 8 de octubre.
HARO TECGLEN, E. (1989). “Humor negro”. El País, 20 de mayo.
HERALDO DE ARAGÓN (1999). “Apariencias de realidad”. Heraldo de Aragón, 31 de octubre.
HERNÁNDEZ, R. (1991). “La confesión de un hijo de puta”. La Verdad, 30 de octubre.
HERNÁNDIS, M. (2015). “Alicante, paraíso marginal”. El Mundo, Alicante, 5 de noviembre.
-(2015). “El Principal quiere ser más abierto”. El Mundo, Alicante, 12 de septiembre.
-(2015). “Paco Sanguino: La ciudadanía programará el teatro de la ciudad”. El Mundo, Alicante, 4 de agosto.
HERRERAS, E. (1994). “Un metro llamado locura”. Levante, 30 de enero.
-(2000). “Café con teatro”. Levante, 20 de mayo.
-(2009). “Confesiones y canciones”. Levante, 10 de febrero.
HERRERO, R. (1996). “Sugestivas imágenes”. El Diario Vasco, 19 de enero.
INFORMACIÓN (1995). “Como la vida misma”. Información, 12 de mayo.
-(2008). “Yoko no tiene la culpa”. Información, 16 de noviembre.
-(2015). “El dramaturgo Paco Sanguino será el director del Teatro Principal de Alicante”. Información, 3 de agosto.
-(2015). “Un comité de artistas y profesionales diseñará la programación del Teatro Principal de Alicante”. Información, 11 de septiembre.
IZURA, P. (1994). “Billetes para la vida”. Diario de Navarra, 14 de diciembre.
LA RAZÓN (2000). “Ernesto Caballero lleva al Círculo de Bellas Artes La costilla de Adán, de Carmen Rico-Godoy”. La Razón, 20 de septiembre.
LA VERDAD (Alicante) (1987). “El grupo Jácara copó tres de los cinco premios”. La Verdad, 17 de mayo.
-(1988). “Jácara estrenó en Oviedo: 013 varios: informe prisión”. La Verdad, 16 de julio.
-(1988) “Hoy estreno del Grupo de Teatro Jácara”. La verdad, 14 de julio.
-(1989). “Jácara: cinco días en el Olimpia de Madrid”. La Verdad, 16 de mayo.
-(1995). “Creo en Dios”. La Verdad, 18 de abril.
-(1999). “Con ellas”. La Verdad, 14 de diciembre.
-(2002). “El teatro alicantino profesional, fuera de los premios de las Artes Escénicas”. La Verdad, 27 de marzo.
-(2008). “La libertad individual”. La Verdad, 14 de noviembre.
LA VERDAD (Murcia) (2012). “Tan dramático como la vida misma”. La Verdad, 1 de junio.
LEVANTE (1994). “La compañía Moma Teatre estrena en el Rialto Metro, su último montaje”. Levante, 28 de enero.
-(2009). “Jácara convierte un encierro sindical de cuatro trabajadoras en un musical”. Levante, 6 de febrero.
-(2014). “Ulisses in Berlín lleva la tragicomedia moderna al Teatro”. Levante, 4 de diciembre.
-(2015). “El humor negro de Sanguino llega al Teatro Rialto con la obra No abras a nadie”. Levante, 26 de marzo.
LÓPEZ SANCHO, L. (1994). “Metro, en la Sala Olimpia”. ABC, 24 de marzo.
LUMBRERAS, S. (1994). “Moma Teatre presenta hoy en la Sala Arniches el estreno oficial de Metro”. Información, 25 de enero.
MARTÍNEZ, S. (2009). “Jácara Teatro lleva a Valencia su musical Por culpa de Yoko”. La Verdad, 5 de febrero.
M. C. (2000). “Cuatro camaleones tomando café”. Vivir, Elda, 1 de febrero.
MIRA, J.L. (1988). “Hoy, Jácara de Alicante”. La Verdad, 29 de mayo.
MORA, J. M. (1988). “Éxito de Jácara con Informe prisión”. La Verdad, 23 de octubre.
N.S. (2011). “¡Súbase al metro!”. La Verdad, Murcia, 4 de marzo.
ORIVE, J. (2001). “Celia y Herminia”. Canarias 7, 27 de enero.
PASCUAL, I. (1994). “CNNTE. Muestra de Teatro Español Contemporáneo”. Primer acto, 253, Madrid, p. 112-115
PEIRÓ, J.V. (2014). “El viaje de Ulisses in Berlin”. Las Provincias, 13 de diciembre.
PÉREZ-RASILLA, E. (1994). “Metro. En busca de la novedad”. Reseña, 250, mayo.
PESANT, A. (2014). “Carne Viva y mujeres al borde de un ataque de nervio”. Martí, martínoticias.com, 8 de septiembre.
PIÑA, B. (1994). “La comedia del desencuentro”. Diario 16, 18 de marzo.
PRADO, A. (2014). “Esta es la obra más bella que he hecho”. Información, 7 de noviembre.
-(2014). “Estreno absoluto de la obra Ulisses in Berlín”. Información, 12 de septiembre.
-(2014). “Paco Sanguino estrenará en el Teatre Arniches No abras a nadie”. Información, 8 de marzo.
-(2015). “El Principal no puede ser un plató de Telecinco ni un museo de cera”. Información, 4 de agosto.
PUIG, P. (1994). “Un combat al metro”. El Punt, Girona, 9 de octubre.
-(1994) “Dalt l'escenari hi ha d'haver autenticitat”. El Punt, Girona, 7 de octubre.
R.A. (2015). “El dramaturgo Paco Sanguino será el director del Teatro Principal de Alicante”. La Verdad, 4 de agosto.
RÍOS, J. A. (1994). “Metro”. La Verdad, 30 de enero.
ROCHE, J. A. (2000). “Avatares del destino”. La Verdad, 13 de diciembre.
SEDEÑO, J.A. (1997). “Personas y personajes”. Sur, 22 de noviembre.
SEMPERE, A. (1991). “Rafael González y Paco Sanguino estrenan dos obras de Jácara pondrá en escena”. La Verdad, 21 de septiembre.
-(1991). “Jácara estrena el lunes La confesión de un hijo de puta en la Sala Arniches”. La Verdad, 25 de octubre.
-(1991). “Jácara estrena el martes Notre Dame, comedia al estilo del cine de los cuarenta”. La Verdad, 9 de noviembre.
-(1992). “El momento de Toni Misó”. La Verdad, 23 de enero.
SIRERA, J. LL. 1991. “La lògica dels bojos”. El Temps, 388, València, p.87.
-(2014). “Ulisses in Berlín, de Paco Sanguino”. No somos critic@s, Episkenion, València.
TORTOSA, V. (2000). “Mezcla torrefacta de dramaturgos”. Guía del Ocio, Valencia, 29 de mayo.
VICARIO, M. (1988). “En busca de nuevos autores”, Primer acto, 222, Madrid, p. 20-21.
V.F. (1988). “Jácara presenta 013 varios: informe prisión”. La Nueva España, 14 de julio.
VILAPLANA, M. (1992). “Jácara reestrena en el Principal su montaje Notre Dame”. Información, 24 de marzo.
VILLORA, P. M. (2000). “Otra de mujeres en crisis”. ABC, 25 de septiembre.
VIZCAÍNO, J. A. (2000). “Casita de muñecas”. La Razón, 25 de septiembre.

Enllaços

http://www.sanguino.info/
http://www.elclubdelaserpiente.es/
http://aveet.eu/sanguino-francesc/
1994. Metro (versión en valenciano), coescrita con Rafael González. Dirección de Carlos Alfaro.
Moma Teatre-El Club de la Serpiente. Sala Arniches, Alicante.

Disseny del projecte: Josep Lluís Sirera i Xavier Puchades · Assessor: Ramon X. Rosselló
© Centre de Documentació Escènica IVC, Xavier Puchades
Logo Culturarts

Plaça Viriato s/n · 1er. pis
46001 València
Tel. 961 20 65 38 · 961 20 65 00
biblioteca_teatre@ivc.gva.es
fmedina@ivc.gva.es